اسپیسر چیست و چه کاربردی دارد؟

اسپیسر بتن قطعات کوچک بتنی هستند که برای قرار دادن میلگرد در محل مناسب با پوشش مناسب استفاده می شوند. این میله ها و بلوک های جداکننده برای چسبندگی بهینه بتن ریخته شده مهم هستند.مهم ترین ویژگی های اسپیسر بتن مقاومت فشاری بالا، بدون تغییر شکل در گرما یا سرما، پوشش بتنی با دقت بالا، اسپیسرها در هنگام نصب قالب و بتن ریزی در موقعیت خود باقی می مانند. بهترین گزینه  برای بتن غیر قابل نفوذ است.

اسپیسرهای بتنی بخشی دائمی از سازه ساختمان هستند و سفتی و مقاومت بتن را بهبود می بخشند. اسپیسرهای قادر اند تا آرماتور بندی بتنی را در پروژه ساخت و ساز تسهیل کنند و ایمن سازی سازه های بتنی هدف اصلی استفاده از اسپیسر بتن است.

ویژگی های اسپیسر بتن

این اسپیسرهای بتنی برای مصارف مختلفی تولید و طراحی می شوند و کاربر آنها  با توجه به نیازهای ساختما ها متقاوت است. کاربرد  اسپیسر بتن عبارت اند از :

• حفظ پوشش مناسب برای میلگردهای آرماتور ضروری است و این کار توسط اسپیسرهای بتنی انجام می شود.

• تنش های بتن باید به فولاد منتقل شود و این اسپیسرها به ایجاد چسبندگی مناسب به این نواحی کمک می کند.

• اسپیسرهای بتنی همچنین از میلگرد در برابر خطرات محیطی محافظت می کنند و لایه ای از حفاظت را برای زنده ماندن در برابر خوردگی ایجاد می کنند.

• میلگرد در دمای بالا تمایل به نرم شدن دارد. اسپیسرهای بتن این فرآیند نرم شدن را به تاخیر می اندازند و میلگرد را از دمای بالا مانند شروع آتش ناگهانی نجات می دهند.

•  اسپیسرهای بتنی سنتی تقریباً برای همه انواع سازه ها مناسب هستند. اما انواع دیگری از اسپیسر بتن وجود دارد که به طور خاص برای اهداف دیگر طراحی شده اند. به عنوان مثال، جداکننده های بتنی گوشه ای به طور خاص در تقویت ستون ها و تیرهای سازه استفاده می شوند، در حالی که نوع دیگری از فاصله دهنده بتنی که گاهی اوقات به عنوان دونات اسپیسر نامیده می شود، برای تقویت دال طراحی شده است.

• اسپیسر دونات برای استفاده در سازه های استوانه ای طراحی شده است. اگرچه این نوع اسپیسرها را می توان در نیازهای سازه ای معمولی مانند تیر، دال یا دیوار مورد استفاده قرار داد، اما بیشتر برای تقویت شمع های تابیده شده و ستون های گرد و سازه های دیگر استفاده می شود.

• اسپیسر بتن آماده ساخته شده در استانداردها تنظیم شده و بر اساس شرایط و ساختار ثابت می شوند. به همین دلیل است که اسپیسرهای آماده ساخته شده مزیت ساخت ساختمان را محکم و ایمن می کنند.

• اسپیسر بتنی در محل ساخت و ساز، ساخته نمی شود. بلکه این اسپیسرها با استانداردهای صنعتی تنظیم شده برای پاسخگویی به نیازهای پوشش اسمی ساخته می شوند و با ظرفیت باربری بالا و استحکام مواد عالی عرضه می شوند.

به همین دلیل است که اسپیسرهای بتنی آماده برای میلگرد ضروری بوده و در انواع کارهای ساختمانی کاربرد فراوانی دارد. این اسپیسرهای استاندارد، یکنواختی و استحکام ساختار کلی ساختمان را تضمین می کنند.

هدف استفاده از اسپیسر بتن

از اسپیسرهای بتنی برای محکم کردن میلگردهای فولادی آرماتور در سازه های بتنی استفاده می شود زیرا میلگرد قبل از ریختن نهایی در جای خود مونتاژ می شود. پوشش کافی برای جلوگیری از رسیدن عوامل خورنده به فولاد آرماتور از طریق ترک ها و بتن نفوذی ضروری است. اسپیسرها برای ریختن در جای خود رها می شوند تا آرماتورها را در جای خود نگه دارند و به بخشی دائمی از سازه تبدیل می شوند. اسپیسرهای بتن مزیت مواد اولیه یکسانی را دارند که باعث بهبود آب بندی و مقاومت بتن می شود.

به طور کلی می توان از اسپیسرهای بتنی ساده برای تمامی سازه ها استفاده کرد. با تمام این احوال اسپیسر های  بتنی  خاصی وجود دارد که برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند، مانند اسپیسر بتن  برای ستون یا تیر، اسپیسر بتنی دونات برای ساختار استوانه‌ای.

اسپیسر دونات شکل معمولاً در سازه های استوانه ای مانند ستون های گرد استفاده می شود. از این نوع اسپیسر می توان در سازه های معمولی تیر، دال، دیوار نیز استفاده کرد. اما به دلیل اینکه این اسپیسرها باید قبل از چیدمان از طریق میلگردهای فولادی وارد شوند، باعث ایجاد ناراحتی می شود و نیاز به درک خوب کارگران در حین اجرای آنها دارد.

اسپیسر بتن در چه موقعیت هایی در ساختمان ها نصب می‌شوند؟

در حال حاضر انواع مختلفی از اسپیسرها با شکل ها و کاربردهای متنوع برای انتخاب وجود دارد. طور کلی، 3 موقعیت اساسی برای نصب اسپیسر بتن وجود دارد که می تواند بر انتخاب نوع آنها تاثیر بگذارد.

– پوشش بتنی در صفحه افقی دال، تیرها.

– پوشش بتنی در صفحه عمودی ستون، دیوار.

– پوشش بتنی در گوشه سازه های منشوری (ستون، تیر با مقطع مستطیل شکل

نحوه اتصال اسپیسر بتن با میلگرد فولادی افقی

3 گزینه برای اتصال بین اسپیسر و میلگرد فولادی وجود دارد:

• اسپیسرها روی سطح افقی قرار می گیرند و میلگرد فولادی را در بالا نگه می دارند. با وزن و تثبیت توری فولادی، اسپیسرها را می توان بدون اتصال اتصال ثابت کرد. در این مورد، اسپیسر به عنوان بلوک برای تشکیل ضخامت پوشش مناسب عمل می کند.
• اسپیسرها با سوراخ هایی در مرکز خود برای وارد کردن میلگرد. در نتیجه اسپیسر می تواند به میلگرد متصل شود و حتی اگر میلگرد جابجا شود، جدا نمی شود.
• اسپیسر با سیم کشی یا قلاب های پلاستیکی/فولادی برای اتصال به میلگرد. با قلاب یا سیم گره خورده، فاصله‌گیرها در موقعیت‌های مناسب ثابت می‌شوند و بیرون نمی‌افتند. این نوع اتصال ایمن زمانی که جداکننده ها به صورت عمودی قرار می گیرند، زمانی که قفس میلگرد بلند می شود یا ارتعاش بتن بسیار مهم است.

نحوه اتصال اسپیسر بتن در میلگرد های عمودی

اسپیسرهایی که در زیر مش میلگرد قرار می گیرند تحت تاثیر نیروهای فوق مانند وزن میلگردهای فولادی، کارگران، تجهیزات قرار می گیرند. در صورتی که نواحی تماس اسپیسرها با خاک، زیرسازی سنگ مناسب نباشد، می توان آنها را در حین ساخت ته نشین کرد. این شرایط در واقع ضخامت پوشش بتن را در صورت نیاز کاهش می دهد.

در صورت توانایی، پیمانکار معمولاً بتن بستر را به منظور ایجاد سکوی صاف، تمیز و محکم برای پشتیبانی از میلگرد فولادی می‌ریزد. اگر بستر سفت نباشد، اسپیسرها باید مناطق تماس کافی را داشته باشند. چنین فاصله‌دهنده‌ای باید بلوک‌های مکعبی یا استوانه‌ای باشد.

نکات مهم در نصب اسپیسر در سازه ها

ابتدا از استحکام اسپیسر ها اطمینان حاصل پیدا کنید. بررسی کنید که آرماتورها به طور کامل و صحیح نصب شده باشند. اسپیسرها را با مشخصات مناسب پوشش بتنی برای استفاده تامین کنید.اندازه مناسب سیم بسته شده را برای اتصال اسپیسر به میلگرد فولادی آماده کنید.

قفس فولادی را بلند کرده و اسپیسر را زیر آن قرار دهید. اسپیسر را در جهت عمود با میلگرد فولادی تنظیم کنید.برای بستن میلگرد فولادی به اسپیسر از سیم استفاده کنید.با دست بررسی کنید تا مطمئن شوید که جداکننده ها به طور ایمن به میلگرد محکم شده اند. فاصله اسپیسر باید با طراحی مطالبقت داشته باشد.

طبقه بندی اسپیسر بتنی براساس ویژگی آنها

اسپیسرهای بتن را می توان بر اساس ویژگی های زیر طبقه بندی کرد:

1. تعداد ضخامت پوشش های مختلف که یک اسپیسر می تواند تشکیل دهد در دو نوع وجود دارد: اسپیسر تک بعدی و چند بعدی. اسپیسرهای چند بعدی برای تشکیل حداقل 2 ضخامت پوشش متفاوت طراحی شده اند.

سه راه برای ایجاد ضخامت های مختلف پوشش روی یک قطعه اسپیسر وجود دارد

– شکاف را روی سطح بالایی تشکیل دهید.

– ابعاد مختلف را در هر طرف اسپیسر تشکیل دهید.

– دو روش ذکر شده در بالا را با هم ترکیب کنید.

• سازه مورد استفاده: اسپیسرهای بتنی تقریباً برای انواع سازه ها قابل استفاده هستند. با این حال، برخی از انواع اسپیسر به طور خاص با ساختارهای خاص طراحی شده اند

– اسپیسر دایره ای: برای گرد کردن شمع، ستون ها استفاده می شود.

– اسپیسر L شکل: در گوشه های تیر یا ستون استفاده می شود.

– میله اسپیسر: برای مش پایین دال استفاده می شود.

• ظرفیت باربری: اسپیسرهای سنگین معمولاً برای دال های کف/زمین قرار می گیرند. در این مواقع اسپیسرها دارای ظرفیت باربری کافی برای دریافت نیروهای فوق از طریق مش های فولادی اما نشکن هستند و در عین حال نیروها به زیرسازه توزیع می شوند اما همچنان فرو نرفتند.

• مقاومت فشاری: برای اطمینان از یکپارچگی مصالح و عملکرد مناسب سازه، فاصله‌گیرهای بتن باید مقاومت فشاری برابر یا بیشتر از سازه داشته باشند.

• اتصال دهنده به میلگرد فولادی: اسپیسر را می توان با و بدون اتصال دهنده به میلگرد طراحی کرد. بایندر می تواند سیمی یا قلاب های پلاستیکی/فولادی باشد که در حین تولید ریخته گری می شوند.

• جهت اتصال به میلگرد: به طور کلی اسپیسرها از کناره میلگرد فولادی متصل می شوند. برخی از اسپیسرها با قرار دادن در میلگردها متصل می شوند.

• شکل: فاصله‌دهنده‌ها را می‌توان به شکل بلوک‌های مکعبی/مستطیلی، استوانه‌ای، مخروطی کند، ذوزنقه‌ای، ستاره 4 پر تشکیل داد.

دسته بندی کلی اسپیسر 

اسپیسر بتنی وسیله‌ای است که فولاد یا میلگرد را در سازه‌های بتنی آرمه در حالی که میلگرد قبل از ریختن بتن نهایی در محل مونتاژ می‌شود، محکم می‌کند. دسته بندی اصلی اسپیسرهای میلگرد عبارتند از:

• فاصله‌دهنده‌های خطی (پروفیل‌های مقطعی، پروفیل‌های مقطع H یا سایر اشکال سه بعدی)،
• اسپیسرهای نقطه ای (فصل کننده های چرخ، شکل های مختلف برج یا صندلی مانند)

میلگردهای اسپیسر را می توان به سه دسته مواد اولیه تقسیم کرد:

1. اسپیسرهای بتنی

2. اسپیسرهای پلاستیکی

3. اسپیسرهای فلزی

اسپیسرهای بتن مزیت مواد اولیه یکسانی را دارند که باعث بهبود آب بندی و مقاومت بتن می شود.اسپیسرهای پلاستیکی مزیت تولید کم هزینه و پردازش سریع را دارند.

هر سازه بتن آرمه، اعم از ساختمان، پل، دیوار باربر یا سازه های دیگر، موقعیت میلگردهای فولادی را در موقعیت های مشخصی در بتن قرار می دهد.  پوشش پیش بینی شده در سازه های بتنی  معمولاً بین 20 تا 100 میلی متر متغیر است. استاتیک هر سازه بتنی به گونه ای طراحی می شود که خواص فولاد و بتن برای دستیابی به حداکثر مقاومت ممکن برای سازه خاص و همچنین جلوگیری از خوردگی طولانی مدت فولاد که باعث تضعیف سازه می شود، با هم ترکیب شوند.

اسپیسرهای میلگرد موقعیت صحیح فولاد را ایمن می کند و بنابراین به کاربرد عملی مشخصات تئوری ساخت بتن کمک می کند. پوشش فولاد یک عنصر ساختمانی خاص (به عنوان مثال در یک دال بتنی یا یک تیر) باید به طور کلی در داخل عنصر یکنواخت باشد.استفاده از اسپیسرها به ویژه در مناطقی با فعالیت زلزله بالا در ترکیب با محیط خورنده (مانند نزدیکی به آب شور دریا) اهمیت دارد.

عوامل موثر در انتخاب اسپیسر بتن

• ارتفاع اسپیسر

حداقل ارتفاع اسپیسر معادل ابعاد اسپیسر است تا پوشش بتنی دقیق برای میلگرد در بتن را تشکیل دهد. از این رو، این مشخصات کلیدی مورد نیاز هنگام سفارش است. با اسپیسر چندبعدی، ارتفاع نگهدارنده میلگردها بسته به موقعیت نصب متفاوت خواهد بود. در پروژه‌ای که سازه‌های بتن مسلح دارای ضخامت‌های پوشش بتنی مختلف هستند، انتخاب فاصله‌دهنده‌های چند بعدی با ابعاد مناسب عملی است.

• استحکام زیرین

اسپیسرهای قرار گرفته در زیر مش میلگرد تحت تاثیر نیروهایی از بالا مانند وزن میلگردها، کارگران و ماشین آلات قرار می گیرند. اگر سطح تماس اسپیسرها با بستر خاک/سنگ مناسب نباشد، می توانند در حین ساخت ته نشین شوند. این شرایط در صورت لزوم ضخامت پوشش بتن را کاهش می دهد. بنابراین، اگر بستر سفت نباشد، اسپیسرها به نواحی تماس کافی یا صفحات اضافی برای پخش بار از اسپیسر نیاز خواهند داشت.

سخن پایانی

از اسپیسرها ی بتنی در سازه های بتنی برای حمایت از فولاد آرماتور استفاده می شود تا پوشش اسمی بین آرماتور و قالب قبل و بعد از بتن ریزی حفظ شود.  اسپیسرها از پلاستیک، مواد سیمانی یا سیم فولادی در اشکال و اندازه های مختلف ساخته می شوند.

 استانداردهای طراحی برای سازه های بتنی مستلزم این است که اسپیسر های بتنی در هر متر (یا کمتر) در طول میلگردهای تقویت کننده قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که میله ها در طول بتن ریزی در جای خود باقی می مانند.

 اسپیسرهای بتنی به طور دائم در سازه باقی می مانند و بنابراین جزء ضروری بتن مسلح را تشکیل می دهند. شرکت بتنو از جمله شرکت های ارائه کننده انواع اسپیسر های بتنی است که با ارائه محصولات با کیفیت توانسته در این راستا رضایت بسیاری از مشتریان خود را جلب کند.

انواع اسپیسر بتن بر اساس جنس مواد

به طور کلی اسپیسرها را می توان به دو دسته تقسیم بندی نمود.

کفی

هاردفیکس( fix)
اسپیسر سنگین هارد فیکس مناسب تری قطعه برای ایجاد پوشش بتنی در کلیه کف های سنگین و پر تراکم مانند فونداسیون، تیرها، شناژها و کف های حجیم می باشد. اسپیسر هارد فیکس قادر به تحمل بار نقطه ای تا 350 کیلوگرم می باشد.

ماکس فیکس (max fix)
اسپیسر نیمه سنگین ماکس فیکس برای ایجاد پوشش بتنی در انواع سازه های میلگردی با وزن متوسط مانند تیرها، پوترها، شناژها و کف های با وزن متوسط مورد استفاده قرار می گیرد. ماکس فیکس قادر به تحمل بار نقطه ای تا 180 کیلوگرم می باشند. 

اسپیسر ماکس فیکس

مینی فیکس (mini fix)
مینی فیکس اسپیسری ارزان و پر مصرف که در انواع کف هاو سقف های بافته شده با میلگرد های سبک (میلگرد های حرارتی) جهت انواع سقف های کامپوزیت، سقف های عرشه پولادی، قطعات پیش ساخته بتنی و… مورد استفاده قرار می گیرد.

اسپیسر مینی فیکس 

یو فیکس (u fix)
یوفیکس اسپیسر ی کارآمد می باشد که فاقد شاخک های قفل کن میلگرد است و با توجه به داشتن نشیمنگاه کرسی، قابلیت قرار گیری انواع سایز های میلگرد را بر روی خود میسر می سازد. اسپیسر یوفیکس به صورت عمودی در زیر میلگرد های اصلی کف قرار می گیرد.

اسپیسر یو فیکس

دابل فیکس (double fix)
اسپیسر دابل فیکس یک قطعه منحصر به فرد و کارآمد برای ایجاد پوشش بتنی در دال های بتنی دو شبکه می باشد. این اسپیسر از دو بخش پایه (مادگی) و هد (نری) تشکیل شده است و برای استفاده باید روی هم مونتاژ شوند. 

اسپیسر دابل فیکس

ساید فیکس (side fix)
اسپیسر ساید فیکس برای ایجاد پوشش بتنی در سازه های با وزن متوسط و نیمه سنگین مورد استفاده قرار می گیرد. ساید فیکس به لحاظ دارا بودن قفل کن یک طرفه به عنوان اسپیسر تقویتی در سازه هایی که به هر دلیل تعداد اسپیسر های کارگذاری شده توسط ناظر کم تلقی شده است کاربرد دارد و به راحتی از بغل میلگرد جا زده می شود و نیاز به بالا آوردن شبکه میلگردی برای نصب آن نمی باشد. ساید فیکس ها قادر به تحمل بار نقطه ای تا 200 کیلوگرم می باشند.

اسپیسر ساید فیکس

دیواری

ویل فیکس (wheel fix)
ویل فیکس مخصوص استفاده در سطوح عمودی مانند دیوارها، ستون ها، مقاطع مدور و… در بتن های درجا یا پیش ساخته به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. اسپیسر ویل فیکس مطابق استاندارد BSI7993 طراحی و تولید می گردد و طوری طراحی و تولید می شود که بتواند در مقابل بتن سیال مانعی ایجاد نکند. اسپیسر ویل فیکس دارای قفل کن بسیار قوی در مرکز خود برای گرفتن میلگرد می باشد.

کیج فیکس (cage fix)
کیج فیکس مخصوص ایجاد پوشش بتنی در جای ستونی یا شبکه ای می باشند و عمده مصرف آن ها در پایه پل ها، قالب های لغزنده، قالب های بالا رونده، سازه های دریایی و به طور کلی کارهای عمودی سنگین می باشد. 

اسپیسر کیج فیکس